Budowa wolnobiegu i kasety w rowerze – wszystkie części

Wolnobieg oraz kaseta rowerowa to elementy układu napędowego. Obydwa te elementy mają takie same zasady działania, jednakże ich budowa się od siebie trochę różni. Różnice te polegają tylko na sposobach ich mocowania oraz elemencie obrotowym – bębenku.

Wolnobieg rowerowy jest zawsze nakręcany na piastę tylnego koła roweru. Wolnobiegi są całościowe i można je nazwać najbardziej kompaktowymi. Nie należy ich jednak milić z najlepszymi rozwiązaniami – bo także mają swoje słabe strony. Wolnobieg rowerowy posiada w sobie wbudowany bębenek obrotowy, jako zintegrowaną część tego elementu napędu. To jest właśnie ta zasadnicza różnica, względem kaset rowerowych.

Kaseta rowerowa to tak naprawdę zestaw zębatek, połączonych ze sobą – ale bez wbudowanego bębenka obrotowego w tym elemencie. Kasetę zakłada się na bębenek obrotowy – który wystaje z piasty roweru. Jest to więc trochę inna konstrukcją względem poprzednika. Kaseta roweru ma prostszą konstrukcję – ale wcale nie oznacza to, że jest ona gorsza.

W przypadku obydwu tych elementów awaryjność jest zbliżona i tak samo ich cykle życia. Z czego mówiąc o żywotności szczególnie będzie się to odnosiło do zębatek. Bębenki mają prawie zawsze wielokrotnie dłuższy tryb żywotności, niż czas ścierania ząbków poszczególnych zębatek.

Zarówno w kasecie jak i wolnobiegu poszczególne blaty zębatek są rozbierane. Tylko pozornie wydaje się, że wolnobiegi są litą bryłą zębatek. Tak samo jak w kasecie, można je rozebrać na poszczególne blaty z ich dystansami. Łatwiej jest wymieniać mimo wszystko zużyte zębatki w kasetach – bo każda ma taką samą średnice zaczepową. W wolnobiegu mają różną, zgodnie z tuleją mieszczącą stożek bębenka.

Wolnobiegi są łatwiejsze w montażu i demontażu całego ich układu. Jednak gdy się coś psuje (zębatka), to z reguły całość jest do wymiany. W przypadku kasety – również najczęściej wymienia się całe, ale można też samą pojedynczą zębatkę. Co jest niestety nieopłacalne, bo są skrajnie drogie pojedyncze blaty – lepiej kupić dwie kasety na wymiany samych zębatek. Rozebranie całej kasety z bębenkiem przy piaście wymaga odrobinę więcej pracy.

Wady wolnobiegu to fakt, że oś roweru jest słabiej podpierana od strony jego zamocowania. Ma ona z tej strony dłuższe ramie bez podparcia – przez co ośka roweru może się łatwiej krzywić. W przypadku kasety podparcie jest całościowe i równe – przez co nie ma osłabionej jednej strony osi tylnego koła w rowerze.

Budowa wolnobiegu – są to w rzeczywistości zębatki nałożone na stożek bębenku, wraz z pierścieniami dystansującymi dane blaty zębatek. Zębatki są zablokowane pierścieniem gwintowym od strony zewnętrznej. Bębenek jest zamknięty nakładką od strony zewnętrznej posiadającą dwa małe otwory – służące do jego odkręcenia. Bębenek stożkowy wolnobiegu posiada dwa rzędy drobnych kulek, ułożone w toczniach oraz mechanizm zapadkowy na drucie elastycznym i ząbki blokujące. Budowa jest bardzo prosta – warto wiedzieć, że jeśli się zdejmie bębenek to kulki prawdopodobnie się rozsypią. Będzie trzeba je układać w przyklejeniu na smar – inaczej tego się nie da złożyć prawidłowo.

Budowa kasety – to blaty zębatek z dystansami między nimi. Pole zaczepowe do bębenka jest takiej samej średnicy na każdym blacie. Jest to element napędowy tak samo zamknięty (tuleje i pierścienie) jak wolnobieg, ale nie posiada wbudowanego w sobie bębenka. Bębenek jest umocowany do piasty koła roweru, i działa na tych samych zasadach jak ten od wolnobiegu. Tutaj jednak rozbiera się go inszej, gdyż nie jest stożkowy tylko tunelowy. Umocowanie kulek jest więc w toczni łatwiejsze do eksploatacji i ponownego złożenia. Choć w trochę mniej wygodnej pozycji, bo przy kole roweru, a nie jako element zewnętrzny.

Jeśli ktoś interesuje się naprawą rowerów oraz ich samodzielną konserwacją – to zdecydowanie polecam rozbieranie tych części. Szczególnie mam na myśli to, aby po uszkodzeniu lub wyeksploatowaniu je rozebrać. Na nich się nauczyć ich budowy i działania. Aby potem bez problemu obsługiwać już nowe elementy do wymiany.

Rozkręcenie tych elementów napędu rowerowego będzie wymagało – specjalnego klucza do ściągania ich z roweru (ściągacza) oraz do rozebrania tych elementów. Do zdejmowania zębatek i ich rozdzielenia oraz dostania się do bębenka mogą się przydać dodatkowo szczypce Segera.

Budowa wolnobiegu oraz kasety rowerowej jest bardzo prosta. Z reguły większość osób wymienia całe elementy napędowe – z racji, że poszczególne pojedyncze części są w prawie tej samej cenie co cały zestaw. Zapraszamy do kolejnych tematów oraz komentarzy.